Roteiro Arqueolóxico do Museo Vivo de Armea

Santa Mariña das Aguas Santas

Esta ruta que vos vou a describir hoxe ten unha lonxitude de 2.700 metros e a dificultade é baixa, queda un pouco lonxe de aquí, pero impresionásevos o lugar. Foi un enclave elixido polos templarios, xa sabedes a importancia que ten iso.
O sitio esta á beira de Allariz, na parroquia de Armeá, os lugares craves a visitar neste lugar son varios.


Castro de Armea, o cal hoxe en día apenas é visible xa que o tempo foi erosionando e facendo desaparecer a inmensa maioría dos seus elementos; Ou forno dá Santa, lugar principal de todo este conxunto que está situado nos baixos da inconclusa basílica da Asunción, que quedou a medio facer, ao irse apresuradamente da zona os templarios que comezaron a súa edificación; o mosteiro de Augas Santas e a súa igrexa, na que podemos atopar a imaxe de Santa Mariña incrustada nunha famosa fonte milagrosa que se di tivo a súa orixe no padecimiento e morte de Santa Mariña de Augas Santas.

Como vos dicía anteriormente, a parte mais espectacular e mítica de todo este conxunto histórico arquitectónico é a incompleta basílica da Asunción.
Está situada en pleno bosque Ourensán e para acceder ata ela hai que camiñar en torno ao Km e medio desde a aldea máis próxima.
Por un par de portas paralelas en ambos os lados da súa muralla accédese ao coñecido como forno da Santa, situado nos sotos da basílica .

Neste soto hai que destacar dous dragones ou bichas que nos remontan a cultos órficos practicados na máis remota antiguedad en Galicia. Tamén chaman a atención a cantidade de laxas funerarias esparexidas polo lugar con símbolos e figuras gravadas na súa superficie.

Ir velo gustarávos é un enclave moi magico, un dos mais magicos nos que estado hai moito tempo, aquí en Galicia, non vos arrepentireis

Empeza o Viaxe, Que o disfrutedes
Empézase a ruta xunto a o santuario de Augas Santas, onde poderemos ver a igrexa de Santa Mariña e o mausoleo onde segundo a tradición foi enterrado a santa. Alí veremos a “Fonte Santa”, a reitoral e a capela de San Tomé co seu pozo, onde supostamente foi decapitada Mariña. 

Seguimos un camiño lousado onde está o Asento dá Santa, onde Mariña velaba polos seus rabaños. Xa moi preto temos la inconclusa basílica da Ascensión (moitas veces chamada Asunción) (s.XIII) que mantén unha cripta construída seguramente para manter un “forno” Forno castrexo. Na cripta existe unha Pedra Formosa que daba acceso a unha posible sauna ou quizais a un forno crematorio. A lenda conta que aquí se tentou queimar á santa.

Penedo da Moura

Continuando a senda chegaremos a unha colosal pedra coñecida como Penedo dá Moura para despois virar á esquerda para chegar a as 
Piocas dá Santa, lugar onde segundo a lenda foi refrescada a Santa por San Pedro despois de ser queimada no forno. Dise que as súas augas son milagrosas e a súa explicación histórica relaciónase cun lagar de viño ou de aceite. 

Piocas da Santa

Depués podemos subir ata o Outeiro dous Pendóns onde se localizan os restos do primitivo castro prerromano e onde ascende a procesión do mesmo nome (Procesión dúas Pendóns). Unha vez alí continuaremos ata a vila galaico-romana da Atalaia. 

Vila Galaico -Romana

Despois circunvalaremos o recinto castrexo para chegar a outro yacimeinto singular escavado en parte na roca (posiblemente romano) e que se lle coñece como Monte do Señoriño. Por fin veremos un petróglifo para chegar polo medio dun magnífico bosque de carballos ao momento inicial.
A ruta ten unha lonxitude de 2400 metros e é de dificultade baixa. Con todo nós catalogámola como de interese moi alto, xa sexa polo seu valor histórico, arqueolóxico e lendario así como polo seu interese natural e paisajistico. A ruta discorre en tramos por unha ramificación da VIA XVIII que se dirixía a Ourense e que despois foi empregado polos peregrinos que percorrían a Vía da Prata na Idade Media.