A lenda de Santiago en Penouta Viana do Bolo

Pisada do Cabalo de Santiago en Penouta
Nalgunhas localidades galegas e zamoranas así como noutros moitos lugares de España, algunhas rocas mostraron, desde antigo, unhas estrañas marcas.
En Penouta hai dous fragas que presentan esas marcas, unha esta por encima do pobo de Penouta, chamase a Pedra dá Moura e a outra enfronte ou Penedo de Roldan a moita distancia unha da outra. Di a lenda que o cabalo de Santiago salto dunha á outra.


Estas pegadas foron coñecidas, desde moi antigo, polos pastores, cazadores e campesiños que habitaban aqueles vales, pero, antigamente, ninguén coñecía a súa verdadeira orixe. En séculos pasados e como consecuencia da invención da lenda da aparición milagrosa, de "Santiago Matamoros", foron atribuídas pola xente da comarca a marcas de pisadas deixadas polo paso do cabalo do Apóstolo Santiago, cando ía de camiño á batalla.
Segundo as diversas versións da lenda popular explicativa, trataríase das marcas deixadas pola pezuña do cabalo de Santiago Apóstolo, cando cargando ao Santo baixaron ambos os do ceo para dirixirse ao castelo de Clavijo, lugar onde o seu amo quería chegar para auxiliar ás tropas cristiás do Rey Ramiro I quen lle invocaba na súa axuda. O exército cristián atopábase nunha angustiosa situación, cercado no castelo de Clavijo, en inferioridade de condicións e rodeado por numerosas e ben pertrechadas tropas sarracenas.
A lenda relata que o cabalo para levar máis velozmente ao seu amo ata o campo de batalla, foi dando grandísimos saltos sobre os montes que lles separaban de Clavijo, deixando impresas as marcas das súas ?curiosas? pisadas sobre unha multitude de penas dos diversos lugares, onde a tradición supoñía que puxo pé cando descendeu do ceo e en todos aqueloutros que por estar camiño de Clavijo tivo que pasar brincando.
Outros lugares de España, onde se atribúen marcas ao cabalo de Santiago Apóstolo, son: no monte de Santiagomendi de Astigarraga (Guipúscoa). Aquí as pegadas son semellantes ás dun casco de cabalo impresas en roca.
Tamén hai na Rioxa unhas pegadas que antigamente eran atribuídas ao cabalo de Santiago e a investigación permitiu descubrir que realmente son diversos rastros de pegadas tridáctilas, deixadas por dinosauros terópodos no xacemento dos Cayos A (en Cornago, A Rioxa).