San Pedro de Rocas (Ribeira Sacra)

Outro lugar cun sentido máxico atópase na Ribeira Sacra, San Pedro de Rocas, esta a 105 Kms de Viana do bolo lugar eremetico e cheo de lendas e misterio, cando vexades as súas fotos quereredes ir.

San Pedro de Rocas é quizá a xoia arquitectónica máis emblemática da Ribeira Sacra: a súa orixe, anterior ao ano 573, convérteo no templo máis antigo que temos, e todo nel resulta máxico. 

“Hai lendas sobre a súa fundación, sobre os seus habitantes, sobre a súa contorna” A fonte de San Benito, por exemplo, ten a propiedade de curar as verrugas se metes na auga a zona afectada mentres rezas un padrenuestro. Sexa certo ou non, a fonte é realmente peculiar: a auga non chega a ela desde un manancial, senón desde a ladeira, caendo de forma natural. En en toda a contorna do mosteiro hai canles escavadas na roca para recoller a auga, que chega a correr entre as tumbas, polo que se cre que en tempos inmemoriais neste templo houbo algún tipo de culto relacionado coa auga. 

Terrible é outra lenda, a da pinga, que asegura que en San Pedro de Rocas castigábase ás mulleres pecadoras deixando caer unha pinga de auga sobre a súa fronte ata que toleaban.

San Pedro de Rocas é un lugar extraordinario e cheo de historia mesturada de lendas: tras a súa etapa pre-románica foi abandonado no século VIII, debido a varios ataques musulmáns. No ano 1007 escríbese un documento que relata que un cabaleiro chamado Gemodus atopou as ruínas do mosteiro durante unha cacería e decidiu quedar a vivir alí cos seus acompañantes. 

“Historia ou lenda” Sen cinguímonos aos feitos contrastados sabemos que a orixe do mosteiro, como o da maioría dos da Ribeira Sacra, é eremítico: asóciase á chegada do cristianismo a Galicia. A súa época de esplendor comeza co rei Alfonso III de Asturias, o Magno, quen dotou ao xa entón cenobio de grandes doazóns que os seus sucesores, Alfonso V en 1007, Alfonso VII, Fernando IV e Enrique III manterán? e aínda aumentarán. No século XII, un terrible incendio arrasa gran parte do mosteiro, que foi rehabilitado, e en 1640 sufrirá outro: a obrigada reforma daralle o aspecto que hoxe coñecemos.

Máis persistentes, aínda que igualmente algo nebulosas, son as referencias a Prisciliano. Este bispo de Ávila puxo en xaque á ortodoxia católica da provincia romana da Gallaecia e da Lusitania, alá polo século IV d.C. A súa atractiva integración do Cristianismo coas crenzas animistas anteriores calaron profundamente entre a poboación, e pronto a herejía supuxo unha importante afronta para Roma. Cóntase que afacía andar descalzo porque gustaba de entrar en contacto coa nai terra, permitía ás mulleres ler a Biblia en igrexas e casas alleas e usaban o zodíaco como calendario ritual. 

Os seguidores de Priscilianos afacían reunirse en covas ou en bosques apartados, onde celebraban a Eucaristia con leite e uvas (en lugar de pan e viño). A súa persecución e martirio non impediu que as súas doutrinas sobrevivísenlle e perdurasen longamente, especialmente nas zonas rurais do oeste de Hispania. 

Probablemente o seu verdadeiro pensamento foi deformado pola historia, pois apenas temos testemuños das súas crenzas e proceden dos seus adversarios. Con todo, é moi probable que o gnosticismo e o maniqueismo estivesen moi presentes entre elas, e mesmo a maxia, pois lle acusaban de atribuír ao diaño os fenómenos da natureza como os ventos, as tormentas, tempestades e secas. O certo é que en lugares de vellos cultos pagáns como San Pedro de Rocas, este tipo de herejías atopaban o seu caldo de cultivo perfecto, pois ofrecían unha resposta máis integradora coa relixión cristiá. 

O que hoxe podemos admirar é a igrexa rupestre do século VI-VII, e a casa prioral levantada no século XVII onde se habilitou recentemente o centro de interpretación da Ribeira Sacra, de moi recomendable visita. Ao exterior o que máis chama a atención é a espesa vexetación que o rodea, esencialmente carballos e rebollos, e a espadana do templo que aproveita unha inmensa roca para apoiarse. A igrexa é de tres naves e ten no seu atrio un espectacular conxunto de tumbas antropomorfas altomedievales. A atmosfera de arcaismo e de sacralidad é dunha intensidade inmensurable ao penetrar no interior da igrexa, de tres pequenas naves escavadas na roca. Nun dos muros atópase unha curiosísima pintura mural do século XII cun do mapamundi máis antigos do mundo que mostra o destino pastoral dos Apóstolos. 


Na bóveda da capela central ábrese un van que comunica co exterior e polo que penetra unha luz branca, ténue e dunha espiritualidade que non pode explicarse coa forza da razón. Probablemente na ábsida, elleno de hornacinas cuxa funcionalidade xa se perdeu, virannos á memoria as palabras de Prisciliano que resumen perfectamente a fe dos cristiáns do século VIN que aquí se retiraron:

Como llegar