Primeira homenaxe a Manuel Maria

Primeira homenaxe a Manuel Maria elixido para o día das Letras Galegas deste ano 2016

Carné de identidade

Eu son Manuel María.

Nacín no 29, o 6 de Outono,

en Outeiro de Rei da Terra Chá.

Son dunha caste rexa de labregos

fieles á súa terra e ao seu Deus.

Agora son un namorado.

Eu son Manuel María,

cantor da Terra Chá que algunhos din.

Cantor da terra chá que leva un

clavada nas entrañas, penso eu.

Eu son Manuel María,

labrego con algo de poeta.

Por eso gardo as albas

no fondo dos meus ollos

e ando de vagar o meu camiño,

e pídolles ás cousas a súa tenrura

e aos homes pídolles verdade.

Non teño máis tarefa:

Son unha humilde folla que salaia

na noite escura movida polo vento.

Eu son Manuel María,

un son tan só, lonxano e feble.

Terra Chá, 1954

Eu amo a Terra Chá, sempre tan miña.

Eu amo a Terra Chá tal como é:

¡a súa seiva corre no seu sangue

e alúmame, a súa luz, o corazón!

Ritual para unha tribo capital de concello (1986)

Ti sabes, Outeiro, que eu son Hortas

e recoñécesme por teu, aínda que

non me ames e me trates como alleo.

A miña caste ten os seus ancestros

no teu chao e torneada foi

coa terra túa, moura e xenerosa.

Feito son da laxe coa que os avós

ergueron a casa en que nacín.

Proclámome irmao dos castiñeiros,

das xestas, dos toxos, dos camelios,

das abidueiras, teixos e carballos,

pois alumounos a mesma luz grisenta,

iguales choivas nos luíron

e un idéntico vento conferiunos

o alto don da vida e o da palabra.

A Rosalía

¿Que fas aí, en noite eterna, entre as estrelas

coa túa negra sombra acesa en tebra...?

E esa voz de campana, sen son e sen badal,

aboiando no vento, entre a vida e a morte:

¿chamará aos que emigran, aos que choran,

aos que están sen lecer e sen fogar...?

¿Que ollan os teus ollos cheos de tristeza,

queimados polas bágoas, ardidos pola dor...?

Doce Rosalía, miña amiga, camelia desfollada,

con voz de terra e pureza de anxo,

a chorar a túa morte, camiñando na sombra

onde a túa canción non puido ser ledo asubío (...)

Poemas ao Outono (1977)

Galiza outonal da decadencia,

fogueira de chama amortecida,

estraña lembranza desvaída,

mar ilimitado de paciencia.

Galiza vella, pobre herencia,

patria asoballada e ofendida,

mágoa arrepiante, sometida

a séculos de dor e impotencia.

Chanta, no fondo, boa semente,

impón o dereito de vivir

e ergue a túa voz iradamente.

Olla con firmeza o teu porvir.

¡Berra pola luz e pola xente

e comeza, sen máis, a combatir!

Laio dun emigrante

O meu corazón non está aquí: está nunha terra

tan lonxana que case se me esquece. Lembro

acotío o meu país, a terra do meu espírito,

a patria do meu desacougo e do meu amor,

a nación da miña coita,

o berce de canto foi para min soño e arela.

Teño necesidade de lembrar para non morrer.

Aquí todo me é alleo: palabras,

xestos que non son para min,

paisaxes que non foron feitas para os meus ollos,

camiños polos que non me atrevo a camiñar. (…)

Ode á Poesía

Ameite dende que abrín os ollos

á luz virxe e núa da mañá.

Enchiche a miña vida co teu

resplandor de beleza non usada.

Aínda que non te ollara nunca

sentín a túa presencia, total

e inmaculada, no meu feble,

vello e ferido corazón.

Ti estás en todo. Es todo.

Para ti non hai fronteiras

nin cancelas. Atentan contra

ti todos aqueles que queren

coutarte, encasillarte, limitarte.

Sempre foxes. E apareces sempre

despida, perfecta e inefábel.

Perdoa a miña pobreza

e faime, ¡ouh Poesía!, digno e

merecente dos teus sagrados dons.

Sei dun país…

Sei dun país que existe e non existe:

é unha patria terreal e humana

que envellece comigo día a día.

Teño na lembranza o seu recendo

a terra húmida, rosas e loureiro.

Habito as súas cidades exemplares

feitas de amor, dor e pedra gra

con árbores e rúas silandeiras

que van desembocar a prazas íntimas

de nomes de estrela ou andoriña.

Nos meus ollos levo as súas paisaxes,

a máxica xeometría das súas casas,

o seu ceo limpo, azul‐grisento,

sucado de leves nubes camiñantes,

de brétemas vagas como anceios

e luceiros que queiman como brasas.

Nos meus ouvidos gardo o son sutil

do vento cantando nos carballos,

o musical murmurio dos seus ríos,

o berro escuro e forte dos seus mares

e os versos que din as arboredas.

Esta patria existe. Eu vivo nela.

Non ten odios, rancores nin envexas.

Nunca souben, nin sei, o nome seu.

Mais cando desexo nomear a este país

os meus beizos énchense de luz

e, dende o fondo do ser, digo: SALETA.

As lúcidas lúas do Outono (1988)

A palabra é a única chave que abre

a nosa intimidade e pon, á luz

do sol e do luar,

a choída soedade máis escura.

A palabra nomea e crea as cousas,

pon orde no mundo

e harmoniza toda a creación.

Cando prostituímos a palabra

estamos invocando ao demoníaco.

E se deixamos morrer unha palabra

o universo enteiro

dóese de orfandade e desamparo.

De amicitia

Estamos sempre en nós contra os demais,

contra todos os homes,

contra todos os ventos,

contra todos os lobos,

contra todas as técnicas que fan

do ser humano masa uniforme.

Semellamos pobres, humildes,

indefensas sementes de invernía

que calquera xeadiña murcha e mata.

Unicamente somos nos demais cando

a flor rara e marabillosa da amizade

nos abre, enche a agranda o corazón.