Cova do Rei Cintolo

Cova do Rei Cintolo

Nesta cova, situada entre os barrios de Orxal e Supena na parroquia de Argomoso, cerca de Mondoñedo, Lugo, reúnense dous factores de interese: o natural e o cultural ou histórico.

No que respecta ao patrimonio histórico e cultural, hai que indicar que este é un lugar catalogado pola Dirección Xeral de Patrimonio como Xacemento de tipo Paleolítico e, por tanto, ligado ás primeiras etapas do home na terra. 

Así, xa desde antigo, a cova estivo moi ligase aos estudos arqueolóxicos e así, por un pioneiro destes estudos, foi descuberta para o mundo científico por José Vilaamil e Castro. Será el, quen no ano 1873 en Antigüidades prehistóricas e célticas de Galicia, publicou o primeiro plano da cova de “Ou Rei Cintolo”, da zona superior, que se denomina Sector Central e que ocupa uns 300 metros de percorrido.

Un pouco máis tarde, en 1946, José Trapero Pardo dará noticia da aparición dun puñal que el cualificará de Celtibérico pero que, estudos posteriores, farán que hoxe se encadre a finais do Medioevo. Pouco tempo máis tarde, aparecerá unha punta de frecha tallada en sílex.

A comezos da década de 1970, atopáronse unha serie de restos humanos pertencentes todo eles a un mesmo individuo. Estes, tras un estudo antropolóxico, foron situados a finais do Paleolítico Superior. 

A finais do século XX, en 1989, realízase unha campaña de valoracións arqueolóxicas nas cavidades da zona por parte de María José Soto Barreiro e P. Pumarejo Gómez. Neste estudo inclúese Rei Cintolo, pero non se dan conclusións relevantes sobre ela.

En 2003. R. Villar Quintero, realiza unha valoración do Sector Central da cova con sondajes no pórtico da entrada e nas galerías interiores correspondentes. Estes traballos deron como resultado a constatación de restos de ocupación no pórtico de entrada correspondente ao período medieval (século XI). Nos sondajes das galerías interiores, constatouse un fogar nunha galería menor así como unha serie de pequenos gravados que abren un debate científico pola posibilidade de dúas interpretacións sobre a súa autoría: a man do home ou as gadoupas dos osos por ser un lugar adecuado, segundo opinións, para que estes hibernasen

As covas, coas súas connotacións para penetrar no interior da terra, de volver ao útero materno e de penetrarse noutro plano de coñecemento son lugares perfectos para as lendas infestadas de simboloxía. 

A "Cova do Rei Cintolo" é a máis grande de Galicia, coas súas máis de 7500 metros de lonxitude. Está situada en Supena (Argomoso, moi preto de Mondoñedo). No interior atopámonos cunha fantástica paisaxe de salas e galerías, e mesmo, un pequeno lago e ríos subterráneos. A cova está distribuída en tres galerías que mostran interesantes formacións xeolóxicas creadas pola auga nun enorme macizo de roca calcaria.

Lenda

Conta a lenda que moito tempo antes de que se fundase a actual vila de Mondoñedo había nunha zona coñecida como Bría, e próxima onde actualmente situar este pobo, un castelo de enorme grandeza no cal habitaba un dos reis con maiores posesións de toda a comarca. Este castelo era a morada do Rey Cintolo. O monarca contaba cunha única descendente, moi fermosa ela e querida por todos os súbditos do seu pai non só pola súa beleza senón tamén pola súa bondade. O seu nome era Manfada.

Ademais destas dúas virtudes de a moza había un factor determinante tamén para os homes que a pretendían, a riqueza do seu pai. Debido a isto non eran poucos aqueles cabaleiros que soñaban con optar a un emparellamento coa princesa. Con todo o defecto que tanto o Rey como a princesa lle atopaban a estes era precisamente ese, a súa condición de cabaleiros. Eran homes que ascenderan na súa clase social debido a diversas traizóns, asasinatos e crueis enfrontamentos en múltiples batallas. Por iso o Rey non tiña demasiada présa en que a princesa se unise en matrimonio. Un día chego a Bría un novo conde chamado Hollvrudet, este non traía moito séquito, como afacían facer outros pretendentes da princesa, pero rapidamente fíxose querer pola súa simpatía e cordialidade. A nova princesa sentiu unha gran atracción cara a el, era un mozo aposto e por primeira vez non estaba caracterizado pola súa rudeza e os seus sanguentos asasinatos.

O Rey tamén vía con bos ollos a relación e ata consideraba como posible a idea dunha voda entre o mozo e a súa filla. Era a primeira ocasión na que ninguén do lugar mostrábase titubeante ante unha posible voda. Pero estes non eran os comezos dun conto de fadas. Aos poucos días chego a Bría un numeroso séquito de homes dacabalo con gran número de armas entre as súas posesións e diversas trompetas para anunciar a súa chegada. Tratábase do Rey Tuba de Oretón, leste e os seus cabaleiros acamparon no lugar coma se tratásese da ocupación dunha praza por un exercito de guerreiros. Desde os exteriores do castelo enviou diversas cartas ao Rey comunicándolle os motivos da súa visita. Este quería dialogar co Rey acerca da súa voda coa princesa e comunicáballe á súa vez que de non ser recibido de forma inmediata tomaría pola forza o castelo e levaría á princesa. Ante a ameaza todas as xentes do castelo, incluído o Rey, mostráronse atemorizados. Ningún sabía ben que facer e foi a iniciativa do conde a que lles dió unha solución. Este ofrecíase a combater co Rey de Oretón. O seu amor pola princesa Mafada era cada vez máis grande e debido á súa destreza no manexo das armas soubo que as súas capacidades ante o inimigo faríanlle vencer. Deste xeito enviou ao Rey Tuba de Oretón unha carta na que lle retaba a un combate corpo a corpo entre ambos.

Tuba, Rey de Oretón, non era precisamente un mozo aposto, era máis ben gordo e con pouca habilidade no manexo das armas, o cal o situaba en inferioridade de condicións ante a batalla, pero posuía un don. Era o que en Galicia coñécese como "vedoeiro" ou bruxo, polo que as súas armas de guerra neste combate co conde non serían unha espada, ou un garrote, sería un esconxuro. Así, reuniuse con outros bruxos que lle acompañaban e xuntos tramaron un encanto co que poder vencer á forza física do conde. Aos poucos segundos de que comezase o ritual un gran estrondo, causado por un enorme trono, fixo tremer toda a terra de Bría. O castelo veu abaixo e as xentes saíron despavoridas del, quedando moitos dos seus ocupantes sepultos entre os restos. O conde Hollvrudet saíu ileso e conseguiu chegar ata o Rey Tuba ao que atravesa cunha espada. De regreso ao castelo observa con terror que este fora tragado por un enorme buraco que se habería baixo el. Introduciuse nel pero só viu algunhas estrañas columnas, correntes de auga, serpes, curuxas... pero das xentes do castelo non había nin rastro. O castelo, coa súa amada dentro del, desaparecera dentro desa enorme cova e desde entón nada se soubo do seu paradoiro. Contan as xentes do lugar que dentro da cova está a princesa, pero esta non pode escapar porque un deses bruxos que acompañaban ao Rey Tuba tena prisioneira e déixaa saír todas as noites ás doce, pero só durante uns minutos, momento que ela aproveita para buscar ao seu amado polos arredores. Polo que se di que se un pasa na medianoite polo lugar poderá vela, pero á entrada da cova está o bruxo vixiándoa e se ve a outra persoa a captura e faia prisioneira dentro da cova.